Decyzja o umieszczeniu osoby bliskiej w domu pomocy społecznej (DPS) często wiąże się z wieloma formalnościami, a także kosztami. Wiele rodzin zastanawia się, kto jest zobowiązany do pokrycia kosztów pobytu w DPS oraz czy istnieje możliwość ich obniżenia lub uniknięcia. W niniejszym artykule wyjaśniamy, jakie zasady regulują opłaty za DPS, kto ponosi odpowiedzialność finansową oraz jakie są dostępne środki ochrony prawnej.
PRAWNIK KOSZALIN ADWOKAT KOSZALIN PORADA PRAWNA KOSZALIN
1. Podstawa prawna i zasady odpłatności
Obowiązek ponoszenia kosztów pobytu w DPS regulują przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 61 tej ustawy, opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej ponoszą w pierwszej kolejności:
- Osoba umieszczona w DPS – z własnych dochodów.
- Rodzina (małżonek, dzieci, wnuki) – jeśli dochód przekracza określone kryterium dochodowe.
- Gmina – gdy ani mieszkaniec DPS, ani jego rodzina nie są w stanie ponieść pełnej odpłatności.
Adwokat Koszalin
2. Ile wynosi opłata za pobyt w DPS?
Koszt pobytu w DPS jest różny w zależności od regionu, standardu placówki oraz indywidualnej sytuacji podopiecznego. Zasada jest jednak jasna: opłata nie może być wyższa niż rzeczywisty koszt utrzymania mieszkańca DPS, który co roku ustala starosta.
Najczęściej koszt wynosi od 4000 do 7000 zł miesięcznie.
Zasady odpłatności są następujące:
- Podopieczny płaci maksymalnie 70% swojego dochodu (np. emerytury, renty, zasiłku).
- Jeśli opłata nie pokrywa pełnych kosztów, pozostałą część może dopłacić rodzina, pod warunkiem, że ich dochody przekraczają określone kryteria.
- Jeśli rodzina nie spełnia warunków finansowych, resztę kosztów pokrywa gmina.
Przykład:
Osoba starsza otrzymuje emeryturę w wysokości 2500 zł. Może przeznaczyć na DPS maksymalnie 1750 zł (70% dochodu). Jeśli koszt DPS wynosi 5000 zł, różnicę 3250 zł pokrywają rodzina lub gmina.
3. Kiedy rodzina musi dopłacać?
Obowiązek dopłaty spoczywa na małżonku, dzieciach oraz wnukach, ale tylko wtedy, gdy ich dochody przekraczają ustawowe kryterium dochodowe.
Kryterium dochodowe (na osobę w rodzinie):
- 300% kryterium dochodowego z ustawy o pomocy społecznej, czyli:
- od 1 stycznia 2024 r.:
- Dochodowa granica dla osoby samotnej: 3 × 776 zł = 2328 zł
- Dochodowa granica na osobę w rodzinie: 3 × 600 zł = 1800 zł
- od 1 stycznia 2024 r.:
Przykład:
Jeśli syn podopiecznego DPS zarabia 5000 zł netto miesięcznie, a ma na utrzymaniu żonę i dziecko, jego dochód na osobę wynosi 1666 zł. Jest to poniżej progu (1800 zł), więc nie musi dopłacać do pobytu rodzica w DPS.
Jeżeli natomiast dochód na osobę w rodzinie przekracza próg, gmina może zwrócić się do członków rodziny o partycypację w kosztach.
4. Czy można uniknąć opłat?
Rodzina może podjąć następujące kroki:
✔ Wykazać trudną sytuację finansową – Gmina może odstąpić od żądania opłat, jeśli wykazano, że ich wniesienie naruszałoby podstawowe potrzeby życiowe rodziny.
✔ Podważyć obowiązek alimentacyjny – Jeśli relacje między podopiecznym DPS a rodziną były zerwane (np. z powodu przemocy, braku kontaktu przez lata), można wnioskować o zwolnienie z obowiązku finansowania.
✔ Zaskarżyć decyzję administracyjną – Jeśli gmina wyda decyzję nakazującą dopłatę, można się od niej odwołać do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO), a w razie potrzeby – do sądu administracyjnego.
5. Podsumowanie
– Pobyt w DPS finansowany jest w pierwszej kolejności z dochodów podopiecznego (do 70%), a następnie – jeśli to konieczne – przez rodzinę lub gminę.
– Obowiązek dopłaty spoczywa na bliskich tylko wtedy, gdy ich dochody przekraczają ustawowe kryteria.
– Istnieją sposoby na uniknięcie opłat, np. poprzez wykazanie trudnej sytuacji finansowej lub podważenie obowiązku alimentacyjnego.
Masz pytania dotyczące opłat za DPS? Mamy doświadczenie w takich sprawach. Skontaktuj się z naszą kancelarią – pomożemy Ci skutecznie zabezpieczyć Twoje prawa!
